Νέος σοβαρός εχθρός στη μουριά είναι πλέον το σκαθάρι Xylotrechus chinensis που η προνύμφη του δημιουργεί στοές στον κορμό και προκαλεί μέχρι και την ξήρανση της μουριάς.
Ένα νέο έντομο, σκαθάρι (σκαθάρι στη μουριά – Tiger longicorn beetle) που η προνύμφη του ανοίγει στοές στον κορμό της μουριάς, φαίνεται ότι δημιουργεί έντονα προβλήματα και απειλεί πλέον τις μουριές σε όλη την Ελλάδα.
Είναι το έντομο Xylotrechus chinensis (Coleoptera: Cerambycidae). Είναι σκαθάρι της οικογένειας Cerambycidae. Στην Ελλάδα από το γένος Xylotrechus (Coleoptera: Cerambycidae) υπάρχουν τέσσερα είδη, χωρίς μέχρι στιγμής να προκαλούν σοβαρά προβλήματα σε δέντρα και δενδρώδεις καλλιέργειες.
Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη του Xylotrechus chinensis (σκαθάρι της μουριάς) καταγράφονται το 2017, στο Ηράκλειο Κρήτης. Το έντομο συναντάται τα τελευταία χρόνια και σε άλλες χώρες της Ευρώπης όπως Ισπανία Γερμανία και Γαλλία και δεν είναι ακόμα γνωστό πως ακριβώς ήρθε στις περιοχές αυτές. Το πιο πιθανό είναι να ήρθε στην Ευρώπη, αλλά και την Αμερική μέσω της μεταφοράς εμπορευμάτων με ξύλινα μέσα συσκευασίας (παλέτες, κιβώτια κλπ.).
Το σκαθάρι της μουριάς ανήκει στην εντομοπανίδα της Ασιατικής Ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Ταϊβάν) και φαίνεται ότι μέσω του εμπορίου ήρθε και στην Ελλάδα. Πλέον εμφανίζεται σε πάρα πολλές περιοχές της χώρας.
- Το σκαθάρι προσβάλλει κυρίως τη μουριά, μπορεί όμως να τραφεί και σε άλλα είδη όπως μηλοειδή και αμπέλι, χωρίς όμως να έχουν παρατηρηθεί έως τώρα προσβολές.
- Έχει μία γενεά το έτος.
- Οι προνύμφες του δημιουργούν στοές εντός του κορμού, που δημιουργούν και το πρόβλημα στη μουριά. Οι προνύμφες (λευκά σκουλήκια) διαχειμάζουν μέσα στο ξύλο, όπου και τελικά νυμφώνονται.
- Τα ενήλικα της γενεάς εμφανίζονται αργά την άνοιξη (Μάιο-Ιούνιο) από οπές εξόδου (5-6 mm διάμετρος) που δημιουργούν στους κορμούς. Τα ακμαία σκαθάρια έχουν μήκος περίπου 15-25 mm είναι μαύρου και κίτρινου, με παρουσιάζουν έντονο μιμητισμό προς σφήκα.
- Τα ενήλικα άτομα μπορούν να πετάξουν. Κάθε θηλυκό ακμαίο μπορεί να γεννήσει περίπου 80 ωά σε όλη τη ζωή του. Μετά την εκκόλαψη τους, οι νεαρές προνύμφες μπαίνουν στον κορμό και αρχίζουν να ορίζουν στοές προς το κέντρο του ξύλου και στον ηθμό. Συχνά παρατηρούνται ρωγμές στο φλοιό της μουριάς.
- Μετακινούνται στη βλάστηση του δέντρου για να τραφούν από βλαστούς και φύλλα
- Τα προσβεβλημένα δένδρα μπορεί να εμφανίζουν πολλαπλές οπές εξόδου, κυρίως προς τη νότια πλευρά τους. Η συνέπεια της προσβολής είναι η καχεξία του δέντρου που οδηγεί στη νέκρωση
Σε περιοχή στην Καταλονία με έντονη παρουσία του εντόμου, καταγράφηκε έως και 45% των μουριών ως σοβαρά μολυσμένα καθώς και παρατηρήθηκε έντονη θνησιμότητα δέντρων.
- Οι κύριες επιπτώσεις από την προσβολή του σκαθαριού στη μουριά οφείλεται στο γεγονός ότι η δραστηριότητα των προνυμφών διαταράσσει τη μεταφορά νερού και θρεπτικών ουσιών στο δέντρο, με αποτέλεσμα τη σταδιακή αποδυνάμωση του δέντρου που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατό του. Τα μολυσμένα δέντρα παρουσιάζουν πολλές οπές εξόδου.
- Τα μολυσμένα δέντρα είναι πιο επιρρεπή σε θραύση των κλαδιών στον άνεμο, χαρακτηριστικό που τα καθιστά επικίνδυνα όταν όταν οι μουριές αυτές βρίσκονται σε πάρκα και κατά μήκος των δρόμων.
- Οι ημερομηνίες εμφάνισης του ακμαίου μπορεί να διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή λόγω της πρόσφατης παρουσίας του εντόμου στην Ελλάδα και των λίγων πηγών που διαθέτουμε. Στην Καταλονία, τα ακμαία εμφανίζονται Ιούνιο με Αύγουστο με τα περισσότερα σκαθάρια να εμφανίζονται μέσα στον Ιούλιο.
- Σε αρκετές περιπτώσεις οι οπές εξόδου μπορεί να προκαλούνται και από άλλα ξυλοφάγα έντομα. Όμως φαίνεται από παρατηρήσεις δένδρων ότι έχει αρχίσει να δημιουργείτε έντονο πρόβλημα στις μουριές κυρίως των αστικών περιοχών.
Αντιμετώπιση για το σκαθάρι – σκουλήκι στη μουριά:
- Συστήνεται η παρατήρηση του κορμού της μουριάς και όταν εμφανίζονται οπές τότε να γίνεται έγχυση εντομοκτόνου μέσα σε αυτές (κατάλληλα φαίνεται ότι είναι πυρεθροειδή εντομοκτόνα, ενώ δοκιμάζονται και άλλα. Η επιλογή της χρήσης ή όχι εντομοκτόνου θα πρέπει να γίνεται πάντα από γεωπόνο καθώς επίσης και ο χειρισμός της όλης διαδικασίας.
- Διερευνώνται φυσικοί εχθροί του εντόμου όπως διάφορα παρασιτοειδή, που θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο μείωσης του πληθυσμού του εντόμου.
- Τα πολύ προσβεβλημένα δέντρα συστήνεται να κόβονται και να απομακρύνονται.
- Κατά το κλάδεμα των δένδρων πρέπει οι ουλές να καλύπτονται με μαστίχα εμβολιασμού.
Πηγές:
- Víctor Sarto and Glòria Torras. 2018. A New Alien Invasive Longhorn Beetle, Xylotrechus chinensis (Cerambycidae), Is Infesting Mulberries in Catalonia (Spain) – Insects 2018, 9(2), 52; https://doi.org/10.3390/insects9020052
- E. Leivadara I. Leivadaras I. Vontas A. Trichas K. Simoglou E. Roditakis D. N. Avtzis. 2018. First record of Xylotrechus chinensis (Coleoptera, Cerambycidae) in Greece and in the EPPO region. – https://doi.org/10.1111/epp.12468
- Ενημερωτικό έγγραφο της ΔΑΟΚ Δράμας για το Xylotrechus chinensis – https://planthealthdrama.files.wordpress.com
- (ΕΛ): Αναθεώρηση των επιπτώσεων του γένους Xylotrechus στην Ελλάδα. / (EN): Revision of genus Xylotrechus and its impact in Greece. – https://www.researchgate.net
- EPPO Alert List – Xylotrechus chinensis (Coleoptera: Cerambycidae) – https://www.eppo.int/ACTIVITIES/plant_quarantine/alert_list_insects/xylotrechus_chinensis
Πάνος Λαμπρόπουλος
Γεωπόνος ΓΠΑ – MSc
